خواص دارویی گیاه رازیانه

دم کرده‌ی رازیانه در رفع نفخ و گاز معده موثر است و می‌توان آن را با زیره‌ی سیاه و شیرین بیان نیز همراه کرد.

گیاه رازیانه از قدیم الایام مورد استفاده در طب سنتی بوده و برای درمان برخی بیماری‌ها مصرف می‌شود. رازیانه گیاهی است معطر – علفی، دوساله که ارتفاع آن از ۷۰ سانتی‌متر تا ۲ متر متغیر است. این گیاه دارای برگ‌های نازک و نخی می‌باشد و گل‌های آن نیز به صورت خوشه‌ای زردرنگ در انتهای ساقه می‌باشند. این گیاه دارای نژادهای مختلف شیرین، تلخ و یا گس می‌باشد. رازیانه گیاه بومی مناطق مدیترانه است در فرانسه – اسپانیا – پرتغال و شمال آفریقا به حالت خودرو رشد می‌کند.

در ایران نیز در مناطق شمالی در دامنه کوههای البرز (گرگان، تبریز، کردستان، کرمان، خراسان) می‌روید. زمان جمع‌آوری آن قبل از رسیدن کامل هنگامی که به حد کافی سفت شده به رنگ خاکستری مایل به سبز درآمدند می‌باشد.

اقدام دارویی رازیانه

میوه‌های خشک و رسیده‌ی رازیانه که بخش دارویی گیاه محسوب می‌شود از فندقه به هم پیوسته تشکیل می‌شود.

مواد متشکله رازیانه

رازیانه دارای درصدی پروتئین، چربی، کمی مواد قندی، کلسیم، فسفر، آهن و ویتامین‌های A, C, K می‌باشد و نیز حدود ۱۰ درصد روغن و ۶-۴ درصد اسانس دارد.

مصارف دارویی رازیانه

میوه‌ی رازیانه دارای نوعی اثر استروژنیک (هورمون زنانه) می‌باشد که به افزایش وزن و جلو افتادن دوران قاعدگی دختران کمک می‌‌کند. گیاه رازیانه به دلیل وجود آنتول که باعث کاهش اسپاسم گوارشی و همچنین تشدید ترشح شیره‌های گوارشی می‌شود منجر به بالا رفتن کیفیت هضم و در نهایت به عنوان یک محرک ملایم و از بین برنده‌ی سوء هاضمه و یبوست مورد استفاده است.

دم کرده‌ی رازیانه در رفع نفخ و گاز معده موثر است و می‌توان آن را با زیره‌ی سیاه و شیرین بیان نیز همراه کرد. کمک به رفع بوی بد دهان می‌کند. محرک اشتها نیز می‌باشد. ادرارآور نیز بوده و اوره را از بدن دفع می‌کند در نتیجه در درمان سنگ‌های کلیه موثر است.

با تحریک غدد شیری موجب افزایش شیردهی در درمان شیرده می‌شود. در کاهش درد دوران قاعدگی نیز موثر است. برای تسکین دردهای ناشی آرتروز، روغن رازیانه را در موضع درد بمالید. مصرف دم کرده تخم رازیانه سه روز پشت هم کمک به درمان سرفه، آسم، و امراض ریوی می‌کند و همچنین در حل مشکلات تنفسی نیز موثر است. کمک به تقویت دید چشم و درمان درد ملتحمه نیز می‌کند. در رفع تصلب شرایین یا انسداد رگ‌ها موثر است (به دلیل وجود کرومارین Coumarone که رقیق‌کننده خون نیز می‌باشد) از رازیانه در طبخ گوشت و مرغ و در تهیه سس سالاد استفاده می‌شود. همچنین تخم رازیانه به عنوان ادویه خوشبو بخصوص در پخت نان مورد استفاده است.

اثرات جانبی رازیانه

تاکنون هیچ تاثیر منفی ناشی از مصرف رازیانه اعلام نشده فقط در موارد نادری دیده شده است که رازیانه موجب آلرژی‌های پوستی و تنفسی شده است. همچنین به دلیل داشتن اثرات استروژنیک آن برای مبتلایان به بیماری‌هایی که وابسته به هورمون استروژن می‌باشد توصیه نمی‌شود (مانند سرطان سینه Breast Cancer) البته تا زمانی که میزان استروژن آن‌ها به طور کامل مشخص شود. از آنجایی که طبیعت رازیانه گرم شناسایی شده برای افراد گرم مزاج چندان توصیه نمی‌شود.
طبقه‌بندی علمی رازیانه

فرمانرو: گیاهان
شاخه: گیاهان گلدار
رده: دو لپه‌ای
راسته: آپیالس
خانواده: چتریان

نوشته خواص دارویی گیاه رازیانه اولین بار در میهن فال | مرجع سرگرمی و فال و طالع بینی پدیدار شد.

جهت مشاهده کامل مطلب به ادامه مطلب رجوع کنید.

خواص دارویی گل گاوزبان

گیاه گاوزبان گیاهی علفی، ۲ساله یا پایا پوشیده از کرک‌های نرم و نازک یا بلند و ابریشمی است.

اثرات گزارش‌شده

ضد اضطراب، مؤثر بر بهتر شدن خلق و خوی، ضد وسواس اجباری، کاهنده علایم افسردگی خفیف تا متوسط، ضداکسیدان، ضدباکتری در بیماری‌های عفونی و آنفلوانزا، ضدتب، آرام‌بخش، ضددرد و کاهنده علایم سرماخوردگی، ضد ویروس، ضدالتهاب، ضدسرفه، ضدگلودرد، کاهنده فشار خون، ضدتومور، ضدتشنج، مدر و تقویت‌کننده کلیه‌ها، افزایش‌دهنده تعریق و خواب‌آور ملایم.

گیاه شناسی

گیاه گاوزبان گیاهی علفی، ۲ساله یا پایا پوشیده از کرک‌های نرم و نازک یا بلند و ابریشمی است. جام گل استکانی باریک، اشکارانامنظم و قیفی شکل است. گل‌ها اکثرا در رنگ‌های قرمز، ارغوانی، آبی و بنفش موجود است که پس از خشک شدن به رنگ آبی تیره در می‌آید. میوه آن فندقه و نوک‌تیز و پوشیده از برجستگی‌های کوچک و متعدد است. برگ‌ها به رنگ سبز تیره و به‌صورت متناوب برروی ساقه گیاه قرار دارند که دارای بوی ضعیف و بدون مزه می‌باشند.

گل، برگ یا سرشاخه گلدار و همچنین دانه گیاه مصرف دارویی دارد. این گیاه در اواسط بهار و تابستان به گل می‌رود. از مناطق رویشی گیاه Echium amoenumدر ایران می‌توان به شمال ایران (گیلان، کندوان، گرگان) ارتفاعات حیران و قزوین اشاره کرد. با این وجود گل گاوزبان دارای جنس‌های گوناگونی می‌باشد که گونه‌های مختلف آن در مناطق بسیار وسیعی گسترده شده‌اند، مثلا در فارس در منطقه میمند از جنس Caccinia macranthera عرق گاوزبان تهیه می‌شود و یا آنچه در کشورهای اروپایی به‌عنوان گاوزبان مصرف دارد Borago officinalis است.

ترکیبات مهم

به‌طورکلی اندام‌های مختلف گیاه به‌خصوص گل دارای موسیلاژ (لعاب) نسبتا فراوان (در حدود ۳۰ درصد) است. سرشاخه گلدار گیاه مقدار بسیار جزئی اسانس و املاح مختلف از جمله منگنز، منیزیم، پتاسیم، اسیدفسفریک و نیترات وجود دارد. حضور ترکیبات فلاونوئیدی، ساپونینی و فنولی- به‌خصوص رزمارینیک اسید- در گیاه تایید شده است. در روغن دانه گیاه اسیدهای چرب غیراشباع به‌خصوص گاما لینولنیک اسید به میزان زیادی وجود دارد. سایر ترکیباتی که تاکنون شناسایی شده‌اند شامل آنتوسیانین، آلانتوئین، فنیل پروپانوئیدها، فلاونول، لیپیداستروئید و آلکالوئیدهای پیرولیزیدینی می‌باشد.

داروشناختی و اثرات مهم

از نظرسنتی گل و برگ گاوزبان با طبیعت گرم دارای اثر نشاط‌آور، مقوی عمومی و شاداب‌کننده رخسار می‌باشد و همچنین در بیماری‌های کلیوی، به‌خصوص ورم کلیه مورد استفاده قرار می‌گیرد. از قسمت گل گیاه گاوزبان در فرمول شربت سالیساره کمپوزه استفاده می‌کنند و ۱۱ نوع دیگرآن تاکنون اسپیسیالیته تهیه شده است.

برگ‌های گاوزبان در بسیاری از نواحی به صورت سالاد استفاده می‌شود و برگ پخته آن نیز به‌صورت اسفناج مصرف می‌گردد. همچنین از گل گاوزبان به دلیل داشتن ترکیبات رنگی برای رنگ کردن سرکه و در مصارف خارجی به‌عنوان نرم‌کننده پوست استفاده می‌شود. این گیاه به‌صورت موضعی برای بهبود شقاق‌های روی دست و زخم‌ها کاربرد دارد و عصاره آبی داغ حاصل از دانه‌های این گیاه باعث افزایش شیردهی در مادران شیرده می‌شود.

طریقه مصرف

-‌ برای مصرف گل گاوزبان می‌توان ۱۰ الی ۱۵ گرم از گل خشک شده را به مدت ۵ دقیقه جوشانده و پس از گذراندن از صافی مصرف کرد (جوشانیدن طولانی‌مدت گل گاوزبان موجب کم رنگی محلول می‌شود).

-‌ همچنین می‌توان ۲ قاشق غذاخوری پر از گل گاوزبان را در لیوانی آب جوش ریخته و به مدت ۲۰ دقیقه صبر کرد که در این صورت بهتر است سر ظرف با پارچه یا دری پوشانده شود.

از قدیم گل گاوزبان را با لیموعمانی مخلوط می‌کردند و با هم به صورت دم کرده و یا جوشانده مصرف می‌کردند. با توجه به اینکه لیموعمانی دارای اثرات آرام‌بخشی است، مخلوط این دو سبب تقویت اثر همدیگر می‌شود. به‌علاوه خاصیت اسیدی لیمو موجب خوشرنگ شدن گل گاوزبان می‌گردد. البته دم‌کرده یا جوشانده این گیاه عمدتا همراه با نبات می‌باشد که آمیزه‌ای خوش‌طعم و خوش‌رنگ ایجاد می‌کند.

نکات مهم

-‌ مصرف خودسرانه داروهای گیاهی و صناعی بدون تشخیص و نسخه پزشک منجر به مصرف زیاد دارو و بروز عوارض جانبی می‌شود.

-‌ گل گاوزبان جزو گیاهان دارویی است که اکثرا در بیماری‌های قلبی به منظور خوددرمانی استفاده می‌شود. طبق پژوهشی که توسط نگارنده و همکاران از دانشگاه علوم پزشکی قزوین به منظور شناسایی وضعیت خوددرمانی در بیماران بستری شده در بخش قلب و عروق صورت گرفته است، بیشترین داروی مصرفی گیاهی گل گاوزبان و بعد از آن عرق نعنا و آویشن بود که بهبودی ظاهری ناشی از مصرف زیاد این گیاهان شاید خطرهای ناگوار دیگری به دنبال داشته باشد.

-‌ گل گاوزبان به دلیل داشتن آلکالوئید برای زنان باردار و کودکان مضر است.

نوشته خواص دارویی گل گاوزبان اولین بار در میهن فال | مرجع سرگرمی و فال و طالع بینی پدیدار شد.

جهت مشاهده کامل مطلب به ادامه مطلب رجوع کنید.